Εισαγωγικά
· Όλα τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικών ερευνών καταδεικνύουν ότι όσο αφορά στα παιδιά που ζουν σε ιδρύματα, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός ορίζονται τόσο σε σχέση με την έλλειψη πόρων από την πλευρά των ιδρυμάτων όσο και σε σχέση με τον ελλιπή εφοδιασμό των παιδιών με τις απαραίτητες ικανότητες και εκπαιδευτικά προσόντα. Αυτό το γεγονός μειώνει με την σειρά του τις πιθανότητες να εξασφαλίσουν μελλοντικά ένα ικανοποιητικό εισόδημα και να ενταχθούν κοινωνικά ως υπεύθυνοι και ανεξάρτητοι πολίτες. Εκτός των δομικών αυτών παραγόντων σημαντική θεωρείται και η επίδραση του υποκειμενικού παράγοντα σε επίπεδο συναισθηματικών ελλειμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται και αναπαράγεται ο φαύλος κύκλος της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
· Είναι γνωστό επίσης, ότι τα ποσοστά της παιδικής φτώχειας στη χώρα μας είναι ήδη αρκετά αυξημένα. Δεδομένης μάλιστα της οικονομικής κρίσης των ημερών μας, αναμένεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Γεγονός που ήδη αντανακλάται στη αύξηση των αιτημάτων εισαγωγής παιδιών σε δομές προστασίας.
· Ως εκ τούτου λοιπόν, είναι απαραίτητο να μιλάμε για ολοκληρωμένες πολιτικές προστασίας και φροντίδας των παιδιών και των νέων έχοντας υπόψιν μας πως στοχεύουμε σε ένα μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΜΕΤΡΑ
Με βάση τα δεδομένα της μακρόχρονης εμπειρίας -30 ετών- που διαθέτει το Σωματείο μας στο χώρο της φροντίδας και της προστασίας παιδιών και οικογένειας λειτουργώντας τόσο προγράμματα εναλλακτικής φροντίδας οικογενειακού τύπου (Παιδικά Χωριά, Στέγες Νέων) όσο και προγράμματα υποστηρικτικού/συμβουλευτικού/θεραπευτικού χαρακτήρα (Ξενώνες, Κέντρα Στήριξης, Κέντρο Ημέρας) και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τα δεδομένα του «Σχεδίου Δράσης» όπως διατυπώνονται ως τεκμηριωμένες προτάσεις για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής, συμφωνούμε και προτείνουμε ως πρώτης προτεραιότητας τα κάτωθι.
Γενικά – Θεσμικά
· Κατοχύρωση του θεσμικού ρόλου του Υ.Υ.Κ.Α ως επιτελικού φορέα σχεδιασμού, παρακολούθησης και εποπτείας των πολιτικών για το παιδί στο σύστημα κοινωνικής προστασίας τους Χώρας.
· Ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών και δράσεων στη βάση τεκμηριωμένων μελετών, ολιστικής προσέγγισης.
· Δημιουργία εθνικών κεντρικών μηχανισμών διατομεακού συντονισμού, αναφοράς και εγγραφής των κοινωνικών αναγκών και προβλημάτων των παιδιών, παρακολούθησης και αξιολόγησης τους αποτελεσματικότητας των πολιτικών και των σχεδίων δράσης για το παιδί.
· Ολοκλήρωση διαμόρφωσης του κοινωνικοπρονοιακού χάρτη τους χώρας. Κεντρικό σύστημα ηλεκτρονικής χαρτογράφησης, ταξινόμησης και παρακολούθησης των υπηρεσιών.
· Ουσιαστική αναβάθμιση (σε όλους του όρους π.χ. στελέχωσης, εκπαίδευσης, πόρων κλπ) των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας για το παιδί και την οικογένεια τους Δήμους με στόχο την πρόληψη αλλά και την συνέχεια τους στήριξης.
· Ουσιαστική λειτουργία του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση τους εφαρμογής τους Σύμβασης των Δικαιωμάτων των Παιδιών στην Χώρα τους.
· Θεσμική διεύρυνση και ενίσχυση δυναμικού του θεσμού του Συνήγορου του Παιδιού.
· Σύσταση και λειτουργία τους Εθνικού Κέντρου αναφοράς και επιτήρησης (στη βάση ενιαίων κριτηρίων διερεύνησης – διάγνωσης – πιστοποίησης των κρουσμάτων) και τήρηση τους Εθνικού αρχείου κρουσμάτων βίας κατά των ανηλίκων τους τους και επεξεργασία τους ενιαίου εθνικού πρωτοκόλλου διαχείρισης κρουσμάτων κακοποίησης – παραμέλησης παιδιών.
· Λειτουργία Κοινωνικών Υπηρεσιών τους σχολικές μονάδες για τη πρόληψη τους πρώιμης διακοπής και του αποκλεισμού, τον έγκαιρο εντοπισμό περιστατικών κακοποίησης – παραμέλησης, ενδοοικογενειακής βίας και στήριξη τους σχολικής πρόσβασης και ένταξης.
· Στελέχωση τους Υπηρεσίας Επιμελητών ανηλίκων με επαρκή αριθμό επαγγελματιών κατάλληλα εκπαιδευμένων, ούτως ώστε να υπάρχει δυνατότητα ουσιαστικής εμπλοκής τους στη διαχείριση των ανήλικων παραβατών.
· Την θεσμοθέτηση οργάνων και μηχανισμών προώθησης των Δικαιωμάτων των Παιδιών στην καθημερινή πρακτική και λειτουργία των Υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας και τους συμμετοχής των παιδιών και τους έκφρασης τους γνώμης τους στα ζητήματα που τα αφορούν.
· Βελτίωση της παρακολούθησης των συνθηκών διαβίωσης των παιδιών που ενισχύονται (μέσω επιδομάτων) και του βαθμού αξιοποίησης των παροχών για την κάλυψη των αναγκών τους, της παραμονής στην γονική εστία και της επάρκειας της επιμέλειας και φροντίδας των διαχειριστών αυτών των πόρων προς όφελος των παιδιών (έλεγχος πιθανής εκμετάλλευσης).
· Θεσμοθέτηση της κοινωνικής διαβούλευσης.
Ειδικά (Δομές Προστατευμένης Φιλοξενίας)
· Δημιουργία νέων δομών φιλοξενίας και προστασίας παιδιών και εφήβων ανοικτού τύπου με επαρκή στελέχωση εξειδικευμένου προσωπικού (Ξενώνες) ούτως ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα της συνεργασίας με την φυσική οικογένεια με στόχο την καταπολέμηση της ιδρυματοποίησης.
· Εφαρμογή ενιαίου, σύγχρονου και ολοκληρωμένου κεντρικού συστήματος πιστοποίησης, παρακολούθησης, ελέγχου και αξιολόγησης παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε δομές προστατευμένης φιλοξενίας. Δεν αρκεί η εγγραφή στο Νομαρχιακό και Εθνικό Μητρώο των φορέων του ιδιωτικού τομέα προκειμένου να χορηγείται η πιστοποίηση.
· Εφαρμογή τεκμηριωμένων επιστημονικών πρωτοκόλλων παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας για το παιδί και το νέο στις δομές προστατευμένης φιλοξενίας. Ως προς τούτο θα μπορούσε να ενσωματωθεί στους κανονισμούς λειτουργίας των σχετικών δομών η Σύσταση 5 (2005) του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Δικαιώματα των Παιδιών.
Επίσης, το Σωματείο μας θα μπορούσε να προτείνει ως οδηγό καλών πρακτικών την υιοθέτηση των Stantards Quality for Children.
(Επισυνάπτουμε σχετικό αντίγραφο)
· Υποστήριξη των νέων μετά την αποχώρησή τους από τις δομές φιλοξενίας.
Σ΄ αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε η Πολιτεία να υποστηρίξει την δύσκολη υπόθεση της κοινωνικής τους ενσωμάτωσης παρέχοντας στη βάση ορθολογικών κριτηρίων και διασφαλίζοντας τον έλεγχο της αξιοποίησης των πόρων.
Ø Υποτροφίες σπουδών
Ø Επιδότηση ενοικίου
Ø Δυνατότητα πρόσληψης στο δημόσιο, εκτός ΑΣΕΠ (στη βάση ενός ποσοστού).
· Λειτουργία Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου αναδοχής και υιοθεσίας για την προώθηση, εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση του θεσμού της ανάδοχης οικογένειας και της υιοθεσίας.
Λειτουργία Συμβουλευτικής Υπηρεσίας αναδοχής και υιοθεσίας σε όλους τους τοπικούς κοινωνικοπρονοιακούς φορείς με στόχο τη συνεχή και συστηματική στήριξη των παιδιών και των οικογενειών.
Οικονομικά
· Αναθεώρηση της φορολογικής πολιτικής που αφορά την φορολόγηση των κοινωφελών ιδρυμάτων, σωματείων, την φορολόγηση δωρεών, κληρονομιών καθώς και την επαναφορά της αφαίρεσης της χρηματικής δωρεάς από το εισόδημα του δωρητή. Ειδικά για Σωματεία, όπως το δικό μας, που δεν ενισχύονται και κατά συνέπεια δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό η στέρηση των ανωτέρω πόρων αποτελεί ισχυρό πλήγμα για την δυνατότητα επιβίωσής του.
· Συνεργασία σε μορφή ΣΔΙΤ μεταξύ Δημοσίου και ΝΠΙΔ, όπου η βασική χρηματοδότηση των προγραμμάτων θα γίνεται από την πλευρά των ΝΠΙΔ, υπό τον έλεγχο και την αξιολόγηση του Υπουργείου Υγείας.
· Κατάρτιση λίστας με αναγνωρισμένα Φιλανθρωπικά Σωματεία και Ιδρύματα και αποκλειστική ύπαρξη μόνο με αυτή τη νομική μορφή ΝΠΙΔ, που θα μπορούν να συνεργάζονται με το Υπουργείο Υγείας και θα αναγνωρίζονται από τις αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες.
